Kociewie to etnograficzny region na Pomorzu Gdańskim, obejmujący powiaty starogardzki i tczewski oraz fragmenty innych powiatów. Zamieszkuje go około 340 tys. – 350 tys. osób. Region słynie z własnej gwary, bogatej tradycji kulturowej, śladów architektury gotyckiej, baroku czy renesansu, a także miejsc pamięci i rezerwatów przyrodniczych. Jednak co można uznać za stolicę Kociewia?
Starogard Gdański jest powszechnie uznawany za stolicę Kociewia: to największe i jedno z najstarszych miast regionu, siedziba powiatu. Miasto istnieje od co najmniej XII wieku, uzyskało prawa miejskie w 1348 r. Zlokalizowane w sercu regionu, nad Wierzycą, odgrywa rolę centralnego węzła lokalnej administracji i kultury. Posiada Muzeum Ziemi Kociewskiej, skupiające bogate zbiory etnograficzne, historyczne i archeologiczne regionu. Ten status potwierdzają liczne opracowania i serwisy turystyczne, które wskazują Starogard jako „stolicę” regionu
Tczew, choć większy liczebnie (ok. 59 tys. mieszkańców), to często wskazywany jako drugorzędne miasto Kociewia. Jego wielowiekowa historia jako ważnego ośrodka handlowego nad Wisłą, a także jego rola jako miejsca organizacji Kongresów Kociewskich i obchodów Dnia Kociewia, pokazują aktywny wkład w regionalizm. Jednak Tczew postrzegany bywa jako ośrodek strategiczny, lecz nie formalna stolica kulturowa.
Pelplin, z liczbą mieszkańców około 8 300, odgrywa szczególną rolę w sferze duchowej i kulturowej. Znajduje się tu gotycka katedra oraz opactwo cysterskie – jedno z najważniejszych zabytków sakralnych Pomorza i rezydencja diecezji. To w Pelplinie mieści się unikatowy zbiór średniowiecznej sztuki sakralnej, nadto organizowane są inicjatywy o charakterze edukacyjnym i duchowym. Dla wielu Kociewiaków Pelplin to „duchowa stolica” regionu – centrum kontaktu z historią i duchowością
Kryteria administracyjne i historyczne
Starogard Gdański dzięki swemu statusowi, roli muzeum regionalnego i centralnemu położeniu spełnia wymogi formalnej stolicy: tu zapadają kluczowe decyzje, tu gromadzone są dziedzictwo i tu organizuje się najważniejsze wydarzenia kulturalne.
Charakter regionalny i integracyjny Tczewa
Tczew, z dostępem do Wisły, infrastrukturą kongresową i historyczną, w oczach części mieszkańców staje się sercem organizacyjnym Kociewia – to tu odbywają się kongresy, tego miasta zauważają turyści.
Duchowy wymiar Pelplina
Pelplin, mimo niewielkiej liczby mieszkańców, emanuje duchowością i historyczną głębią – opactwo to miejsce refleksji, sztuki sakralnej i kulturalnej tożsamości Kociewiaków.
Starając się pogodzić te perspektywy, można uznać, że stolica Kociewia to nie jeden punkt, ale trójkąt współrzędnych: Starogard, Tczew i Pelplin – każdy z własną mocą. Pelplin zaś, dzięki swej unikatowej duchowej i artystycznej roli, może wygrywać tytuł duchowej stolicy regionu, mimo że „urzędowo” królem jest Starogard.
Region Kociewia to mozaika historycznych, administracyjnych i duchowych biegunów.
Ostateczne uznanie zależy od tego, jak definiujemy „stolicę”: czy przez pryzmat mapy administracyjnej, działań społecznych, czy wartości duchowych.
Byliście świadkami zdarzenia w naszym regionie? Czekamy na Wasze sygnały i informacje. Można kontaktować się z nami za pośrednictwem strony facebookowej i mailowo: [email protected]. Dyżurujemy także pod numerem telefonu 729 715 670.
