Już 10 lutego Światowy Dzień Kociewia. Wiele miejscowości regionu będzie świętować ten dzień. A czym właściwie jest Kociewie? Co wyróżnia historycznie ten region? Skąd się wzięła nazwa "Kociewie" i co oznacza?
Nazwa regionu pojawia się późno i do tej pory jest niewystarczająco wyjaśniona. Pierwszy jej zapis pojawia się w formie Gociewie i pochodzi z 10 lutego 1807 roku. Czytamy ją w meldunku ppłk. Hurtyga do generała Jana Henryka Dąbrowskiego w trakcie wojen napoleońskich. Z czasów kampanii pomorskiej wojsk francusko-polskich zachował się meldunek o skierowaniu patrolu „ku Gociewiu”. Gdyby uznać, że ta nazwa jest poprawna, można byłoby się zastanawiać nad związkami tej krainy z Gotami. W pochodzącym z XIX wieku wierszu pt. „Szczaście ji pón” występuje nazwa Koczewie.
Od lat 60. wieku XIX notuje się już formę Kociewie. Nazwą tą posługiwali się Florian Ceynowa i Oskar Kolberg. Nazwa ta upowszechniła się w ciągu dwóch ostatnich stuleci.
Nazwa "Kociewie" prawdopodobnie wywodzi się od wyrazu kociełki, czyli ‘chaty’, albo kocze, czyli ‘lekko sklecone szałasy’.
Możliwe też, że jest to nazwa pochodząca od kocanki, nazwy rośliny, albo miejsca koczowania.
Pojawia się również hipoteza, że Kociewie jako region na południe od Kaszub było ich kóńcewiem, czyli końcem.
Wśród regionalistów przeważają wyjaśnienia wiążące nazwę ze słowami nawiązującymi do wody. Stoi za tym położenie regionu, którego teren wyznacza Wisła, Wierzyca i Wda, występują tu też liczne jeziora.
Polski historyk Gerard Labuda uważał, że Kociewie zostało wyodrębnione w wyniku podziałów z wczesnego średniowiecza. W XII i XIII wieku istniały księstwa świeckie oraz lubiszewskie (tczewskie). Może być to przykład odrębności tego obszaru względem reszty Pomorza Gdańskiego.
Niełatwo jest ustalić historyczne granice Kociewia.
Według Oskara Kolberga Kociewiacy mieszkają pod Pelplinem, w okolicach Gniewa i Tczewa. Florian Ceynowa za stolicę Kociewia uważał Gniew, jednocześnie nie uważał powiatu starogardzkiego za część Kociewia. Gustaw Pobłocki włączył do regionu również Starogard.
Według autorów Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego, wydanym w 1883 roku w Warszawie, Kociewie obejmuje powiat starogardzki i część powiatu kwidzyńskiego po prawej stronie Wisły. Słownik zaznacza, że od północy Kociewie graniczy z Żuławami, na zachodzie z powiatem kościerskim, który leży już na Kaszubach, na południu z powiatem świeckim, a wschodnią granicę stanowi Wisła.
Kolejną próbę ustalenia jak daleko sięga Kociewie podjęto w 1937 roku. Na podstawie prowadzonych przez siebie badań terenowych Zofia Stamirowska stwierdziła, że Kociewie posiada jakby dwa centra: jedno biegnie od Starogardu przez Pączewo i Bobowo do Skórcza i dalej do Lalków, drugie, mieści się w pasie leżącym po prawej stronie Wierzycy, a zalicza się do niego również Nowa Cerkiew, Morzeszczyn, aż do Piaseczna.
W 1905 roku Kazimierz Nitsch, oparł zasięg terytorialny Kociewia na kryterium językowym. Na mapie Nitscha region rozciąga się na zachód od Wisły, a nieco na północ od linii Skarszewy-Tczew aż po Gruczno, czyli nieco na południe od Świecia.
Po I wojnie światowej Kociewie w całości wróciło do Polski w roku 1920. Należało wówczas całościowo do województwa pomorskiego.
Obecnie Kociewie jest podzielone pomiędzy województwo pomorskie i kujawsko-pomorskie.
Sejmik Województwa Pomorskiego, ustanowił rok 2005 Rokiem Kociewskim. Działania te miały podkreślić potrzebę zachowania i rozwoju wielokulturowego bogactwa Pomorza.
Na pamiątkę dnia pierwszej wzmianki to właśnie 10 lutego obchodzimy Światowy Dzień Kociewia. Po raz pierwszy ogłoszono go w 2007 roku.
Byliście świadkami zdarzenia w naszym regionie? Czekamy na Wasze sygnały i informacje. Można kontaktować się z nami za pośrednictwem strony facebookowej i mailowo: [email protected]. Dyżurujemy także pod numerem telefonu 882 657 684.
