26.10.2025 09:07 0 MS
Zdjęcie: Starogard Gdański
Choć Kociewie bywa nazywane „krainą łagodności”, jego prawdziwy duch ukrywa się nie w przewodnikach, ale w żywej tkaninie lokalnych obyczajów, unikalnej gwarze i smakach, które powstają tylko tutaj. To opowieść o regionie, który pomysłowo łączy tradycję z nowoczesnością, tworząc własną, niepowtarzalną tożsamość.
Na Kociewiu tradycja nie jest jedynie wspomnieniem, ale wciąż żywym elementem codzienności. Najbardziej uchwytnym tego przejawem jest gwara kociewska, która jest jednym z kluczowych wyznaczników regionu. Warto wsłuchać się w takie słowa jak „rejzować” (podróżować) czy „pierzlina” (kurczak), by poczuć melodyjność tego języka.
Rok obrzędowy na Kociewiu wyznaczają tradycje głęboko zakorzenione w kulturze chrześcijańskiej i przedchrześcijańskich wierzeniach. Jednym z najbarwniejszych zwyczajów są pochody gwizduchów (lub gwiazdorów), które rozpoczynały się od trzeciej niedzieli adwentu. Był to korowód przebierańców, w którym obok gwiazdora i gwiazdki maszerowały maszkary zwierzęce: koza, bocian, wilk czy turon, a towarzystwa dotrzymywali im anioł, diabeł i śmierć z kosą. Odwiedziny takiego orszaku w każdej zagrodzie były obowiązkowe – ich pominięcie uznawane było za złą wróżbę i wielki dyshonor dla gospodarza.
Materialne dziedzictwo Kociewia to przede wszystkim charakterystyczna drewniana zabudowa wiosek, które zdają się zatrzymywać czas. We wsiach jak Kasparus czy Długie można podziwiać nawet 200-letnie chaty kryte strzechą, z kolorowymi okiennicami i tonącymi w kwiatach ogrodami. Spacerując wśród nich, ma się wrażenie podróży w przeszłość.
Równie istotnym elementem lokalnej sztuki jest haft kociewski, który wraz z bogatymi strojami ludowymi stanowi wizytówkę regionu. Te tradycyjne rękodzieło, podobnie jak plecionkarstwo czy garncarstwo, są kultywowane przez lokalnych artystów i stanowią namacalny dowód na przywiązanie Kociewiaków do swej kultury.
Kuchnia Kociewia to prawdziwa uczta, w której królują proste, ale pełne smaku dania oparte na lokalnych produktach: grzybach, jagodach, rybach z jezior i dziczyźnie. Koniecznie trzeba spróbować takich specjałów jak „kociewski garnek” – bogaty gulasz z różnych rodzajów mięs, plendze (placek ziemniaczany) czy swojski żur.
Region przeżywa także prawdziwy renesans rzemiosła spożywczego. Powstają tu lokalne serowarnie, jak Radostowskie Rarytasy czy Makowa Koza, gdzie z niepasteryzowanego mleka wytwarza się ekologiczne sery. Prawdziwym zaskoczeniem może być dynamicznie rozwijające się kociewskie winiarstwo. Winnice takie jak Żabi Raj w Skarszewach, Winnica przy Talerzyku w Topolnie z widokiem na Wisłę czy kameralna Quercia Rosa w Piaseckim Polu oferują degustacje własnych win, udowadniając, że Pomorze to nie tylko miód pitny.
Kociewie nie zamyka się w skansenie. Współczesna kultura regionu to dynamiczne połączenie tradycji z nowoczesnością. Wydarzenia takie jak Festiwal Twórczości Kociewskiej im. Romana Landowskiego czy Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej w Pelplinie przyciągają zarówno lokalną społeczność, jak i turystów, tworząc przestrzeń dla artystycznej wymiany. Dopełnieniem tego obrazu są kongresy kociewskie, organizowane co 5 lat, podczas których samorządowcy i regionaliści dyskutują o przyszłości regionu.
Kociewie to zatem nie tylko lista miejsc do zobaczenia. To opowieść o społeczności, która z szacunkiem pielęgnuje swoją przeszłość, nie bojąc się jednocześnie nowoczesności. To kraina, której prawdziwego smaku można doświadczyć, słuchając opowieści miejscowych, uczestnicząc w lokalnym święcie lub po prostu smakując kawałek regionalnego sera.
Byliście świadkami zdarzenia w naszym regionie? Czekamy na Wasze sygnały i informacje. Można kontaktować się z nami za pośrednictwem strony facebookowej i mailowo: [email protected]. Dyżurujemy także pod numerem telefonu 729 715 670.
