Komplet powstał w czasach świetności szachów, w około 1690 roku w Gdańsku, najprawdopodobniej w warsztacie Michała Redlina, jednego z najbardziej cenionych gdańskich bursztynników. Teraz ponownie wraca do Gdańska nie tylko dzięki dofinansowaniu Unii Europejskiej, ale także gdańszczanom i turystom. Koszt zakupu unikatowych, kompletnych, 330-letnich szachów wykonanych z bursztynu wyniósł ok. 2,4 mln złotych.
Na własne oczy będzie można zobaczyć je dopiero w czerwcu 2021 roku w nowym Muzeum Bursztynu w Wielkim Młynie, ale cenny eksponat - czyli bursztynowe, kompletne i zachowane w świetnym stanie szachy - jest już w zbiorach Muzeum Gdańska. To nie lada gratka nie tylko dla fanów strategicznej gry ale i miłośników historii, dla których nowożytne eksponaty wyprodukowane w gdańskich warsztatach bursztynniczych mają dużą wartość. Nowy eksponat, który trafił do Muzeum Gdańska, cechuje się wyższym poziomem trudności wykonania niż większość znanych odpowiedników.
– O szachy ubiegało się ostatnio kilka wiodących muzeów, na przykład Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku – podkreśla Waldemar Ossowski, dyrektor Muzeum Gdańska. – Wiedząc o tym w ubiegłym roku zabezpieczyliśmy zakup ze środków pochodzących ze sprzedaży biletów, po to by te wyjątkowe arcydzieło mogło być podziwiane w Światowej Stolicy Bursztynu. Kupno umożliwiła rekordowo wysoka frekwencja odwiedzin w ośmiu udostępnionych do zwiedzania oddziałach Muzeum Gdańska oraz wsparcie finansowe Unii Europejskiej.
Jak czytamy na oficjalnym portalu miasta, z Gdańska zestaw trafił do Amsterdamu, a następnie w 1758 r. do Szkocji na zamek Blair. Jego posiadaczami była rodzina Murrayów. Od 1660 r. tytułowano ich książętami Atholl. Już w chwili zakupu przez Murrayów szachy wymagały naprawy, co zdaje się szkocka rodzina uczyniła. Dziś ślady klejenia za pomocą technik i materiałów znanych w XVIII w. widoczne są jedynie przy owalnych kaboszonach.
Od 28 czerwca 2021 r. mistrzowskie i historyczne „szach-mat” będzie można zobaczyć w nowym Muzeum Bursztynu w Wielkim Młynie.
